Polska gospodarka leśna i przemysł drzewny to kluczowe elementy naszej codzienności i gospodarki, a jednak ich rola bywa niedoceniana lub niezrozumiana. Najnowszy raport „Co z tymi lasami?”, oparty na badaniach opinii zrealizowanych przez PBS i B+R Studio Tomasz Wiktorski na zlecenie Koalicji na Rzecz Polskiego Drewna, przedstawia głos Polek i Polaków na temat lasów, gospodarki leśnej oraz wyrobów z drewna, rzucając nowe światło na te istotne kwestie.
Lasy – nasze wspólne dobro
Wyniki badań przeprowadzonych przez B+R Studio i PBS sp. z o.o. w listopadzie 2024 r. jednoznacznie wskazują na to, że polskie społeczeństwo chce zrównoważonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej. Badanie pokazuje, że ochrona lasów to priorytet dla niemal wszystkich respondentów – 91% podkreśla jej znaczenie. Jednocześnie Polacy zdecydowanie popierają model zrównoważonej gospodarki leśnej, który zapewnia ochronę środowiska, wspiera rozwój gospodarki oraz umożliwia zaspokajanie potrzeb społecznych. Aż 80% badanych uważa, że lasy powinny być rozwijane w sposób umożliwiający realizację wszystkich tych funkcji jednocześnie.
Co więcej, większość respondentów (83%) wierzy, że zrównoważona gospodarka leśna pozytywnie wpływa na kondycję lasów. Polacy dostrzegają również, że lasy to nie tylko miejsca rekreacji, ale także ważne rezerwuary zasobów ekologicznych i gospodarczych.
Drewno – ekologiczny materiał przyszłości
Z wyrobów powstałych z drewna: papieru toaletowego, gazet, notatników, mebli, podłóg, okien i drzwi, konstrukcji dachowych czy galanterii drzewnej, opakowań lub elementów zastawy stołowej korzystają wszyscy Polacy każdego dnia. Obecność drewna w życiu codziennym jest powszechna i niezastąpiona. Z tego względu Polacy wysoko oceniają znaczenie drewna jako odnawialnego, ekologicznego surowca. Ponad połowa badanych – 53 % opowiada się za zwiększeniem produkcji wyrobów z drewna, wskazując na jego przewagi nad plastikiem, metalem czy betonem.
Większość respondentów (62%) wskazała, że ograniczenie pozyskania drewna w celu ochrony lasów spowoduje wzrost cen produktów z drewna, a prawie połowa (46%) spodziewa się ograniczenia w dostępie do tych produktów.
Kto dba o nasze lasy?
W opinii respondentów to Lasy Państwowe i leśnicy są najbardziej kompetentni w zakresie ochrony i zarządzania lasami. Aż 83% badanych wskazuje, że powinni oni odgrywać kluczową rolę w planowaniu i prowadzeniu gospodarki leśnej.
Przemysł drzewny w ocenie większości respondentów (61%) jest zainteresowany rozwojem lasów w Polsce, ponieważ zabezpiecza to również rozwój przemysłu. Jednocześnie tylko 8% respondentów uważa, że przedstawiciele przemysłu drzewnego nie powinni mieć wpływu na zarządzanie lasami. Według większości badanych lasy to istotne źródło dochodów krajowej gospodarki (60% wskazań).
Co ciekawe Polacy nie mają zaufania do organizacji ekologicznych i zdaniem blisko połowy badanych są one upolitycznione. To właśnie zaufanie do organizacji ekologicznych najbardziej podzieliło odpowiadających. 31% deklaruje zaufanie, 30% przeciwnie. Odpowiedź „ani się zgadzam, ani nie zgadzam” wskazało 32% badanych. Tym samym organizacje ekologiczne nie są postrzegane jako wiarygodne i kompetentne w zakresie odpowiedzialności za lasy w Polsce. Uczestnicy badania jakościowego wskazali, że w organizacjach ekologicznych mogą działać osoby, które nie mają wystarczającej wiedzy o leśnictwie, by móc ingerować w zarządzanie lasem zgodnie ze zrównoważoną gospodarką leśną. W ich odczuciu, organizacje te skupiają się na pojedynczych, szczególnie interesujących je elementach, a nie na lesie jako całości.
Dodatkowo część badanych zauważała, że tego typu organizacje są narażone na oddziaływanie czynników zewnętrznych i dobro lasu może nie być ich priorytetem.
Edukacja kluczem do zrozumienia
Raport ujawnia jednak istotne braki w wiedzy społeczeństwa na temat gospodarki leśnej. Tylko 23% badanych wie, że zasoby drewna w Polsce rosną.
Realizacja badania jakościowego wykazała również, że konsumenci w dużej mierze opierają swoje opinie na obserwacjach, nie znając przyczyn podejmowanych działań. Narracja budowana przez media ma kluczowy wpływ na kształtowanie ich poglądów. Respondenci okazują się podatni na wpływ otoczenia i potencjalną manipulację. Najczęstsze źródła wiedzy respondentów na temat lasów i leśnictwa to: programy informacyjne w telewizji (46%); rozmowy z rodziną i znajomymi (41%); serwisy internetowe (39%); media społecznościowe (38%). Zaledwie 20% respondentów czerpie informacje z oficjalnych kanałów Lasów Państwowych.
Telewizja, jako wysoce opiniotwórcze medium, odgrywa istotną rolę w kształtowaniu społecznych opinii. Negatywny charakter przekazywanych informacji, takich jak doniesienia o wycince drzew, prowadzi do negatywnego odbioru działań leśnych, zwłaszcza wśród osób z niską wiedzą w tej dziedzinie.
W mediach częściej pojawiają się negatywne informacje na temat gospodarki leśnej, co przyczynia się do powstawania błędnych przekonań, np. dotyczących zasobów drewna w Polsce.
Niski poziom świadomości respondentów w zakresie leśnictwa potwierdzają liczne odpowiedzi „trudno powiedzieć” oraz błędne oceny w badaniu. Wskazuje to na potrzebę intensyfikacji działań edukacyjnych i dostarczania rzetelnych informacji, szczególnie za pośrednictwem opiniotwórczych mediów.
Czas na nową Politykę Leśną Państwa
Wyniki raportu wskazują na potrzebę otwartej dyskusji o przyszłości polskich lasów i wdrażania rozwiązań wspierających ich zrównoważony rozwój. Przy istotnych brakach wiedzy przyrodniczej łatwo jest manipulować opinią publiczną prezentując jednostronnie wybrane zagadnienia.
Przedstawione wyniki badań społecznych wskazują, że lasy w Polsce to nie tylko pięknie wyglądające przestrzenie zapewniające spokój i relaks, ale również istotny rezerwuar wartościowego ekologicznego materiału, miejsc pracy i wartości gospodarczych. W Polsce potrzebna jest pogłębiona dyskusja na temat rozwoju lasów, zabezpieczenia potrzeb społecznych, ekologicznych i gospodarczych. Potrzebna jest nowa Polityka Leśna Państwa.
Pełny raport do pobrania
Pełne wyniki raportu „Co z tymi lasami?” są dostępne na stronie https://koalicjadrewna.pl/aktualnosci/co-z-tymi-lasamiwyniki-badan-opinii-spolecznej-na-temat-lasugospodarki-lesnej-i-wyrobow-z-drewna/
Zachęcamy do zapoznania się z jego treścią i wspólnej refleksji nad przyszłością naszych lasów.
***
Koalicja na Rzecz Polskiego Drewna to porozumienie, którego celem jest ochrona i wspieranie rozwoju polskiego przemysłu drzewnego oraz promowanie zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych. Koalicję tworzą organizacje i podmioty, które reprezentują przemysł meblarski, tartaczny, płytowy i papierniczy.