Do wyprodukowania dodatku na bazie wytrzymałych włókien syntetycznych, który zapewnia trwałość i wysoką jakość nawierzchni asfaltowych, niezbędnego do budowy jednego kilometra drogi, potrzeba około 8000 opon. Dodajmy, że w takiej nawierzchni drogowej z trudem powstają koleiny. Nie powstają w niej również dziury, które każdej wiosny wymagają łatania i generują olbrzymie koszty. Tego rodzaju dodatek włóknisty, o charakterze zbrojącym i stabilizującym został opracowany przez spółkę Recykl O.O. S.A. Dodatek o nazwie handlowej SMAPOL został przebadany w Instytucie Badań Dróg i Mostów w Warszawie i otrzymał Krajową Ocenę Techniczną. Do receptur wytwarzanych przez siebie mieszanek asfaltowych wpisał go także koncern drogowy STRABAG.
Dodatek opracowany przez spółkę Recykl został zastosowany na kilkudziesięciu odcinkach dróg w Polsce. Jest też wykorzystywany w Indiach, które mają sieć dróg liczącą ok. 5,8 mln km.
– Możemy dziś produkować w Chełmie nie mniej niż 1500 ton dodatku stabilizującego SMAPOL® do mieszanek mineralno-asfaltowych SMA rocznie. W rozwoju produktu współpracujemy m.in. z Politechniką Świętokrzyską. Największą przeszkodą stojącą przed upowszechnieniem tych rozwiązań bywa nierzadko lęk przed wprowadzaniem innowacyjnych polskich technologii i materiałów. Technologii, co warto podkreślić, pozwalających na zagospodarowanie zużytych opon i odzyskanie z nich wartościowych włókien polimerowych, które w przeciwnym razie zapewne trafiłyby do spalenia w cementowni. Niby wszyscy to wiedzą, ale i tak, siłą przyzwyczajenia, stawiają na mieszanki mineralno-asfaltowe z dodatkiem celulozy, mimo że jest to materiał o niewielkiej wytrzymałości oraz podatny na wilgoć – zauważa Przemysław Zaprzalski, dyrektor Działu Badań i Rozwoju w Grupie Recykl.
Do korzyści wynikających ze stosowania dodatków z włókien syntetycznych możemy zaliczyć zwiększenie wytrzymałości nawierzchni asfaltowych, zmniejszenie podatności na koleinowanie, zwiększenie odporności na przemarzanie, ogólnie zwiększoną odporność na zmiany pogody i cykliczne obciążenie, a w konsekwencji – zmniejszone koszty eksploatacji nawierzchni drogowych. – Podsumowując: w znacznej mierze likwidujemy przyczyny systematycznych remontów nawierzchni drogowych, a pośrednio moglibyśmy w znaczący sposób zmniejszyć problem, jakim są dziesiątki tysięcy opon, które każdego roku lądują w lasach, na dzikich wysypiskach lub udają kwietniki – zauważa Anna Krajewska, odpowiedzialna za marketing w spółce Recykl i dodaje: – Czasem wystarczyłoby, aby do warunków technicznych związanych z budową lub remontem istniejących dróg wpisać warunek wykorzystania dodatku stabilizującego pochodzącego z recyklingu opon.
Celuloza nie jest lekiem na całe zło
Na rynku dodatków stabilizujących do mieszanek mineralno-asfaltowych typu SMA najczęściej stosowane są dodatki celulozowe. Pełnią one funkcję technologiczną – zapobiegają spływaniu asfaltu z powierzchni kruszywa w mieszankach mineralno-asfaltowych SMA podczas ich transportu, układania w nawierzchni i zagęszczania. Jednocześnie chłoną wodę, szybciej podlegają starzeniu i trudno je przechowywać w warunkach narażenia na zawilgocenie. – Mówiąc bardziej obrazowo: celuloza, to krótkie włókna, które nie są w stanie zagwarantować rozproszonego zbrojenia w mieszance mineralno-asfaltowej w przeciwieństwie do włókien odzyskiwanych w procesie recyklingu opon, które są dłuższe, wytrzymalsze i charakteryzują się znaczną odpornością na typowe warunki eksploatacji dróg, czyli oleje, smary, sól, wodę, nasłonecznienie, wysokie i niskie temperatury – wyjaśnia Przemysław Zaprzalski.
W przeciwieństwie do dodatku stabilizującego na bazie włókna celulozowego dodatek na bazie włókna syntetycznego SMAPOL®, zapewnia wzrost wytrzymałości strukturalnej (ok. 20%) i odporności na koleinowanie (ok. 30%) przy jednoczesnym wzroście wskaźnika wodoodporności i odporności na pękanie niskotemperaturowe. Tyle cyfr, a teraz korzyści: stabilizująco-zbrojący dodatek włóknisty SMAPOL pozwala przede wszystkim zwiększyć trwałość nawierzchni drogowych o ok. 25–40%.
To oznacza wymierne korzyści finansowe. W wielkim uproszczeniu: jeżeli w 2021 r. Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg przeznaczył 2,8 mld zł na inwestycje i remonty w sumie na 4,3 tys. km dróg, to gdyby na części z nich użyto dodatku włóknistego SMAPOL, można by wyremontować od 1 tys. do 1,7 tys. km dróg więcej.
Niższe koszty utrzymania dróg
Przypomnijmy, że w naszym kraju jest nieco ponad 257 tys. km dróg gminnych (w tym 149,8 tys. km dróg o nawierzchni twardej i 107,4 tys. km dróg o nawierzchni gruntowej) oraz 124,4 tys. km dróg powiatowych (z czego 115,1 tys. km dróg ma nawierzchnię twardą). Zarządcami dróg gminnych i powiatowych są odpowiednio wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast, a także zarządy powiatów.
– Dziś produkujemy tylko jeden standardowy rodzaj dodatku SMAPOL. To właśnie ten dodatek został przetestowany w laboratorium TPA i zaakceptowany przez firmę STRABAG do stosowania jako stabilizator mieszanek mineralno-asfaltowych SMA. Jednak to nie koniec możliwości rozwoju tego produktu, chcemy rozwijać jego funkcjonalności w ramach szerszej koncepcji długowiecznych nawierzchni drogowych FiberRoadsTM – powiedział Witalij Zankowycz, kierownik ds. badań i rozwoju technologii drogowych w Grupie Recykl.
Wprowadzenie dodatku na bazie włókien syntetycznych nie wymaga planowania specjalnych inwestycji przez firmy drogowe. Można go stosować z wykorzystaniem aktualnie posiadanego sprzętu dozującego dowolny stabilizator do mieszanek mineralno-asfaltowych SMA. Dodatkowo, niska higroskopijność granulek SMAPOL® zapewnia zachowanie ich właściwości nawet po wniknięciu wilgoci do opakowania, co z kolei umożliwia przechowywanie go nawet bez zadaszenia.
– Polska ma ogromną szansę by sięgnąć po wiodące miejsce w światowej praktyce recyklingu i wykorzystania produktów pochodzących z recyklingu opon. To oznaczałoby to nie tylko wymierne korzyści dla środowiska, ale również wymierne korzyści ekonomiczne dla gospodarki, jednak wymaga to należytego dostosowania prawa i obudzenia świadomości odbiorców, tzn. zarówno użytkowników dróg jak i ich właścicieli i zarządców – podsumowuje Przemysław Zaprzalski.
O firmie:
Grupa Recykl S.A. poprzez podmioty zależne, prowadzi działalność w zakresie gospodarowania odpadami poużytkowymi, jakimi są zużyte opony. Spółki z Grupy Recykl prowadzą zbiórkę zużytych opon, wytwarzają granulat gumowy wykorzystywany w wielu dziedzinach gospodarki, paliwo alternatywne przeznaczone głównie na potrzeby cementowni oraz odzyskują wysokiej jakości drut stalowy. Ponadto podmiot oferuje usługi recyklingu i odzysku zużytych opon oraz w imieniu producentów
i importerów, prowadzi rozliczenia z tytułu opłaty produktowej.
Podmiot dysponuje zakładami produkcyjnymi w Śremie, Krośnie Odrzańskim oraz Chełmie, a także posiada i rozwija ogólnopolską sieć zbiórki opon.