Już za 1,5 roku zmienią się zasady dotyczące zbiórki i odbioru odpadów budowlanych, wśród których odrębną frakcję stanowić będzie szkło. Przygotowania do zmian nie zajmą dużo czasu, jednak najpierw trzeba je dokładnie przeanalizować, aby mieć jasność co do nowych wymogów. Tym bardziej, że w kwestii szkła może pojawić się kilka wątpliwości.
Zmiany wynikające z ustawy
Przez lata odpady wytwarzane podczas budowy były odbierane przez wyspecjalizowane w tym zakresie firmy. Wystarczyło zgłosić konieczność wywiezienia pełnego kontenera. Od 1 stycznia 2025 r. sytuacja ta ulegnie zmianie, a wszystko za sprawą Ustawy o odpadach, której zapis w rozdziale 6a, art. 101a. 1. mówi: „odpady budowlane i rozbiórkowe zbiera się oraz odbiera selektywnie, z podziałem co najmniej na: drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips, odpady mineralne, w tym beton, cegłę, płytki i materiały ceramiczne oraz kamienie”. Tyczyć się to będzie odpadów budowlanych i rozbiórkowych, za które, zgodnie z art. 3. ust. 1 pkt 6a ustawy uważa się odpady powstałe w wyniku budowy, przebudowy, montażu, remontu oraz rozbiórki obiektu budowlanego.
Obowiązek selektywnego zbierania i odbierania odpadów budowlanych w praktyce oznacza zmiany logistyczne na placu budowy. Odpadów nie można już będzie wrzucać do jednego worka czy kontenera. Konieczna stanie się segregacja na miejscu, jeszcze na etapie wytwarzania. Z kolei podział na przynajmniej 6 frakcji wiązać się będzie z obowiązkiem nadania im odpowiednich kodów – dla szkła jest to kod 17 02 02. Bez tego odbiór odpadów z placu budowy będzie niemożliwy. Jeśli zaś dojdzie do przeoczenia i odpady zostaną odebrane mimo braku kodów, należy liczyć się z karą administracyjną w wysokości od 1 000 do 1 000 000 zł.
Wyjątki
Warto pamiętać, że planowane zmiany nie dotyczą każdej budowy. Odstępstwo stanowią odpady budowlane przyjmowane do PSZOK oraz odpady budowlane i rozbiórkowe, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów określonych w rozporządzeniu ministra klimatu z dnia 23 grudnia 2019 r. Z obowiązku selektywnego zbierania i odbierania odpadów budowlanych zwolnione są również osoby fizyczne samodzielnie prowadzące roboty budowlane, ponieważ wytwarzane przez nie odpady budowlane można traktować jako odpady komunalne. Należy jednak zaznaczyć, że sytuacja zmienia się, gdy prace zostały zlecone firmie budowlanej. Wówczas odpady muszą być segregowane, mimo że strony umówią się, że ich wytwórcą będzie osoba fizyczna (art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o odpadach).
Zbiórka szkła z budowy
Podział odpadów budowlanych na poszczególne frakcje wydaje się prosty i oczywisty, jednak może okazać się, że w praktyce zrodzi wiele wątpliwości. Tak może być ze szkłem, ponieważ jest to materiał wyjątkowo zróżnicowany i niejednorodny. – Szkło, które dociera do firmy zajmującej się recyklingiem jest odpowiednio przetwarzane, kruszone, oczyszczane, tak aby spełniało wymagania jakościowe odbiorcy. Produkty szklane występujące w obiektach budowlanych są różne. Szyby zespolone zawierają np. plastikowe bądź aluminiowe ramki dystansowe oraz uszczelniacze; jednym z elementów balustrady szklanej może być polimerowa folia PVB, a szyby przeciwsłoneczne mogą być wykonane np. ze szkła kolorowego. Różnice w budowie oraz składzie chemicznym rzutują nie tylko na proces przetwarzania przez firmę recyklingową, ale także na możliwe ponowne użycie w procesie produkcji szkła; np. stłuczka kolorowa nie nadaje się do użycia przy produkcji szkła bezbarwnego. Dlatego odpowiednia segregacja już na budowie pozwoli zmaksymalizować ponowne wykorzystanie stłuczki i jej odpowiedni recykling. – tłumaczy Szymon Fit, Koordynator ds. Zrównoważonego Rozwoju.
Szkło, które ma podlegać selektywnej zbiórce odpadów budowlanych, o ile będzie to możliwe, będzie przeznaczane do recyklingu. Warto jednak mieć świadomość, że nie każde szkło nadaje się do tego celu. – Nie każda stłuczka szklana nadaje się do ponownego użycia przy produkcji szkła płaskiego. Wykorzystać można głównie płaskie szkło pochodzące z budynków i inne płaskie szkło budowlane. Inaczej jest ze szkłem zbrojonym, żaroodpornym, laboratoryjnym, kominkowym, ołowiowym, lustrzanym czy laminowanym. Jeśli w efekcie budowy lub remontu takie szkło zostanie zakwalifikowane jako odpad budowlany, warto oddzielić je od szkła płaskiego budowlanego. – wyjaśnia Szymon Fit. To podział, który wynika z instrukcji segregacji szklanych odpadów budowlanych, przygotowanej przez specjalistów.
Rozróżnianie poszczególnych rodzajów szkła i oddzielanie ich przed odbiorem to dodatkowa praca, wymagająca czasu, jednak warto ją podjąć. Ze szkła poddanego recyklingowi ponownie może powstać szkło płaskie budowlane, a także wiele innych rzeczy, np. włókno szklane, z którego produkowane są materiały izolacyjne (wykorzystywane m.in. w budownictwie maty, płyty czy wełna), granulki szkła piankowego (dodawane do tynków, zapraw murarskich czy klejów), a także mikrokulki szklane (służące m.in. do tworzenia farb odblaskowych do malowania poziomych znaków na drogach oraz do poprawy właściwości mechanicznych rozmaitych produktów wykorzystywanych w przemyśle samochodowym, elektrycznym czy budowlanym).
Z myślą o środowisku
Obowiązek selektywnego zbierania i odbierania odpadów budowlanych miał wejść w życie 1 stycznia 2023, jednak termin przesunięto o dwa lata. Celem zapowiadanych zmian jest dostosowanie polskiego prawa do unijnych norm związanych z ochroną środowiska. Może się okazać, na co liczą eksperci, że nowe zasady pomogą zapobiegać tworzeniu nielegalnych wysypisk śmieci, postrzeganych jako problem ekologiczny, ale i finansowy, z racji wysokich kosztów usuwania odpadów.
– Branża budowlana wciąż poszukuje nowych rozwiązań, które pozwolą zahamować zmiany klimatyczne. Nakładany obowiązek selektywnego zbierania i odbierania odpadów budowlanych to krok w dobrą stronę. Efekty może i nie będą natychmiastowe, ale z pewnością odczują je przyszłe pokolenia, a to przecież nadrzędny cel. W NSG Group prowadzimy wiele inicjatyw, które przyczyniają się do ograniczania śladu węglowego we wszystkich obszarach naszych działań. Chcemy angażować się i promować inicjatywy związane z recyklingiem szkła i modelem gospodarki cyrkularnej. – mówi Szymon Fit.
Gospodarowanie materiałami budowlanymi warto planować w taki sposób, aby w pełni kontrolować wytwarzane odpady. Idealna sytuacja to taka, w której zapobiegamy ich powstawaniu. Jeśli nie jest to możliwe, odpady powinny podlegać przygotowaniu do ponownego użycia. W dalszej kolejności jest recykling, regeneracja, a dopiero na samym końcu składowanie na wysypiskach. To model hierarchii odpadów unijnej dyrektywy ramowej w sprawie odpadów, w której preferowaną opcją jest zapobieganie powstawaniu, a wysyłanie na składowisko to ostateczność.